Слободните радикали се молекули кои имаат „вишок енергија“ затоа што им недостасува еден електрон.
Поради тоа се многу реактивни и постојано бараат начин да се стабилизираат – така што ги напаѓаат околните молекули во телото. Најчесто се создаваат во процесот на дишење и метаболизмот, но и под влијание на надворешни фактори како што се загадување, УВ-зрачење, пушење и стрес. Во мали количини, слободните радикали имаат и корисна улога – помагаат во имунилошката одбрана и во комуникацијата меѓу клетките.
Проблемот настанува кога нивниот број е преголем. Тогаш започнува ланчана реакција во која се оштетуваат клеточните мембрани, протеините и ДНК, што го нарушува нормалното функционирање на организмот. Оваа состојба, позната како оксидативен стрес, е поврзана со забрзано стареење и намалена отпорност на телото.
Нашиот организам природно се бори против слободните радикали со помош на антиоксидативни ензими и молекули. Сепак, современиот начин на живот – стрес, недоволно спиење и неправилна исхрана – често создава повеќе радикали отколку што телото може само да неутрализира. Затоа е важно да се обезбеди дополнителна заштита преку антиоксиданси од храна и природни екстракти.
Антиоксидансите делуваат како „штит“ – ги стабилизираат слободните радикали така што им даваат електрон, со што ја прекинуваат ланчестата реакција и спречуваат оштетување на клетките. Посебно се истражувани полифенолите од грозје, ресвератрол, ликопенот од домати и сулфорафанот од брокула, затоа што придонесуваат за одржување на нормалната функција на имунолошкиот систем и виталноста. На тој начин, балансот помеѓу слободните радикали и антиоксидансите останува зачуван, а организмот заштитен.
Слободните радикали се молекули кои имаат неупарен електрон, што ги прави нестабилни и исклучително реактивни. Во обид да се стабилизираат, тие „крадат“ електрон од соседните молекули и со тоа започнуваат ланчана реакција која може да ги оштети клеточните структури.
Тие природно се создаваат во телото за време на дишењето, создавањето енергија во митохондриите, варењето и имунилошките реакции. Дополнително, изложени сме на нив преку надворешни извори – УВ-зрачење, загадување, пушење, токсини и хроничен стрес. Повеќе за поврзаноста меѓу имуниот систем и оксидативниот стрес може да прочитате на страницата Имунитет и превенција.
Кога слободен радикал ќе одземе електрон од стабилен молекул, тој молекул станува нов радикал и процесот продолжува.
Ова води до оксидативно оштетување, кое најчесто ги погодува следните структури:
Липиди: оксидацијата на липидите (липидна пероксидација) ја прави клеточната мембрана кревка и пропустлива.
Протеини: радикалите ја менуваат структурата на протеините, што доведува до губење на функцијата на ензимите и хормоните.
ДНК: слободните радикали можат да предизвикаат мутации и прекини во ДНК-ланецот, што го забрзува стареењето и ја намалува способноста за регенерација.
Оксидативниот стрес настанува кога телото не успева да ја одржи рамнотежата меѓу создадените слободни радикали и антиоксидативната заштита.
Последици:
Краткорочно: замор, пад на енергијата, намалена отпорност.
Долгорочно: забрзано стареење, послаба регенерација, зголемена подложност на воспаленија и хронични состојби.
Рамнотежата меѓу оксидативните и антиоксидативните процеси е клучна за виталност. Производи како GE132+ Natural се развиени токму за да ги поддржат природните механизми на заштита на клетките од оксидативен стрес.
Хроничен стрес и недостаток на сон
Лоша исхрана богата со шеќери и заситени масти
Пушење и алкохол
Претеран физички напор без доволна регенерација
Загадување и токсини од околината
Организмот има сопствени антиоксидативни ензими, кои секојдневно ги неутрализираат слободните радикали:
Супероксид-дисмутаза (SOD) – го претвора супероксидот во водород-пероксид.
Каталаза – го разложува водород-пероксидот на вода и кислород.
Глутатион-пероксидаза – ги штити клетките од пероксидација на липиди.
Телото произведува и внатрешни антиоксиданси како глутатион и коензим Q10. Но со стареењето и стресот, нивото на овие супстанци опаѓа, па затоа е потребна дополнителна поддршка. Комбинацијата на природни антиоксидативни екстракти – ресвератрол, ликопен, сулфорафан и матична млеч – може да му помогне на телото да ја задржи оваа рамнотежа.
Токму оваа синергија е применета во формулата GE132+ Natural.
Природните антиоксиданси делуваат како заштитен штит – му даваат електрон на слободниот радикал и ја прекинуваат ланчестата реакција.
Најважни антиоксиданси:
Витамини: C, E и A – ги штитат клетките од оксидативен стрес.
Минерали: цинк, селен и манган – кофактори на антиоксидативните ензими.
Фитонутриенти: ресвератрол, ликопен, сулфорафан, куркумин.
Овие супстанци најдобро делуваат во комбинација – т.н. синергија на антиоксиданси, која овозможува поширока и подолготрајна заштита на организмот.
Исхрана богата со свежо овошје, зеленчук и интегрални намирници
Сон од најмалку 7–8 часа
Умерена, но редовна физичка активност
Намалување на стресот – релаксација, дишење, природа
Додатна нутритивна поддршка преку антиоксидативни екстракти во периоди на замор или напор
Слободните радикали се природен дел од метаболизмот, но кога ќе излезат од контрола, предизвикуваат оксидативен стрес што ги оштетува клетките и го ослабува организмот. Превенцијата – преку здрав стил на живот и антиоксидативна поддршка – е клучна за долгорочно здравје и стабилност на клеточниот систем. Формулите како GE132+ Natural се создадени токму за да ја поддржат природната рамнотежа меѓу слободните радикали и антиоксидансите.
1. Што се слободни радикали?
Слободните радикали се молекули со неупарен електрон, поради што се нестабилни и реактивни. Тие „крадат“ електрони од околните молекули и на тој начин предизвикуваат ланчана реакција што може да ги оштети клеточните мембрани, протеините и ДНК.
2. Зошто е штетен оксидативниот стрес?
Оксидативниот стрес настанува кога телото не успева да го неутрализира вишокот слободни радикали. Долгорочно, тоа доведува до забрзано стареење, намалена отпорност и поголемо оптоварување на имуниот систем.
3. Кои се природни антиоксиданси за заштита на клетките?
Најпознати се витаминот C, витаминот E, полифенолите од грозје, ресвератрол, ликопенот од домати, сулфорафанот од брокула и куркуминот. Овие состојки допринаесуваат за заштита на клетките од оксидативен стрес и ја поддржуваат виталноста на организмот.
4. Како да се намали оксидативниот стрес во секојдневниот живот?
Здрава исхрана богата со овошје и зеленчук, доволно сон, редовна физичка активност и избегнување на токсини се основните чекори. Кога организмот е дополнително изложен на стрес и напор, корисна може да биде нутритивната поддршка преку природни антиоксидативни комплекси како GE132+ Natural.
5. Каде може да се дознае повеќе за слободни радикали и оксидативни стрес?
На нашиот блог и во IH Club, редовно објавуваме текстови и совети за исхрана, метаболизам и здрави навики – идеално место за дополнителни информации и практични препораки.
